Operatörler, değişkenler veya değerler üzerinde işlem yapabilmek için kullanılır.
Python'da ki operatör türleri aşağıdaki gibi gruplandırılır.
- Aritmetik (arithmetic) operatörler
- Atama (assignment) operatörleri
- Karşılaştırma (comparison) operatörleri
- Mantıksal (logical) operatörler
- Kimlik (identity) operatörleri
- Üyelik (membership) operatörleri
- Bit (bitwise) operatörleri
Aritmetik (arithmetic) operatörler
Aritmetik operatörler matematiksel işlemleri gerçekleştirmek için sayısal değerler ile beraber kullanılır.
x=3 ve y=2 değişkenleri üzerinden aritmetik operatörlerin kullanımını örneklendirelim.
| Operatör | Açıklama | Örnek | Sonuç |
|---|---|---|---|
+ |
Toplama | x + y |
5 |
- |
Çıkarma | x - y |
1 |
* |
Çarpma | x * y |
6 |
/ |
Bölme | x / y |
1.5 |
% |
Mod alma | x % y |
1 |
** |
Üs Alma | x ** y |
9 |
// |
Tam bölüm | x // y |
1 |
Atama (assignment) operatörleri
Değişkenlere değer atamak için kullanılırlar. x=10 değişkenini kullanarak atama operatörlerinin kullanımını örneklendirelim.
| Operatör | Açıklama | Kullanım | Eş Kullanım | Sonuç |
|---|---|---|---|---|
= |
Eşitle | x = 10 |
10 |
|
+= |
Toplayarak eşitle | x += 4 |
x = x + 4 |
14 |
-= |
Çıkararak eşitle | x -= 4 |
x = x - 4 |
6 |
*= |
Çarparak eşitle | x *= 4 |
x = x * 4 |
40 |
/= |
Bölerek eşitle | x /= 4 |
x = x / 4 |
2.5 |
%= |
Mod alarak eşitle | x %= 4 |
x = x % 4 |
2 |
**= |
Üs alarak eşitle | x **= 4 |
x = x ** 4 |
10000 |
//= |
Tam bölerek eşitle | x //= 4 |
x = x // 4 |
2 |
&= |
Bit AND | x &= 4 |
x = x & 4 |
0 |
|= |
Bit OR | x |= 4 |
x = x | 4 |
14 |
^= |
Bit XOR | x ^= 4 |
x = x ^ 4 |
14 |
>>= |
Sağa kaydırma (binary) | x >>= 4 |
x = x >> 4 |
0 |
<<= |
Sola kaydırma (binary) | x <<= 4 |
x = x << 4 |
160 |
Karşılaştırma (comparison) operatörleri
Karşılaştırma operatörleri iki değişken veya değeri karşılaştırmak için kullanılır. Sonuç, True veya False değeridir. x=10 ve y=5 değişkenlerini kullanarak karşılaştırma operatörlerinin kullanımını örneklendirelim.
| Operatör | Açıklama | Örnek | Sonuç |
|---|---|---|---|
== |
Eşittir | x == y |
False |
!= |
Eşit değildir | x != y |
True |
> |
Büyüktür | x > y |
True |
< |
Küçüktür | x < y |
False |
>= |
Büyük veya eşittir | x >= y |
True |
<= |
Küçük veya eşittir | x <= y |
True |
Mantıksal (logical) operatörler
Birden fazla koşulu birleştirmeye yarayan operatörlerdir. x=10 ve y=5 değişkenlerini kullanarak mantıksal operatörlerin kullanımını örneklendirelim.
| Operatör | Açıklama | Örnek | Sonuç |
|---|---|---|---|
and |
Her iki koşulda True ise True, aksi halde False üretir | (x > 7) and (y < 6) |
True |
or |
Koşullardan herhangi biri True ise True, ikisi birden False ise False üretir | (x > 11) or (y > 6) |
False |
not |
Koşulun tersini üretir | not ((x > 11) or (y > 6)) |
True |
Mantıksal operatörleri daha iyi anlayabilmek için and, or, not işlemlerini gösteren aşağıdaki tabloyu bilmemiz gerekir.
| A | B | A and B | A or B | not A |
|---|---|---|---|---|
| 1 | 0 | 0 | 1 | 0 |
| 1 | 1 | 1 | 1 | 0 |
| 0 | 0 | 0 | 0 | 1 |
| 0 | 1 | 0 | 1 | 1 |
and operatörü sadece iki koşulda True ise True üretir. or operatörü ise durumlardan herhangi biri True ise True üretir. İki koşulda False ise False üretir. not operatörü belirtilen koşulu tersine çevirir. Yani True değeri False, False değeri True yapar.
Kimlik (identity) operatörleri
Nesneleri karşılaştırarak aynı olup olmadıklarını kontrol etmek için kullanılır. Nesnelerin değerine bakmaz, aynı bellek konumuna sahip olup olmadıklarına bakar. x=10, y=10 ve z=x değişkenleri üzerinden kimlik operatörlerini inceleyelim
| Operatör | Açıklama | Örnek-1 | Sonuç-1 | Örnek-2 | Sonuç-2 |
|---|---|---|---|---|---|
is |
Her iki değişkende aynı nesne ise True döner | x is y |
False | x is z |
True |
is not |
Her iki değişkende aynı nesne değilse True döner | x is not y |
True | x is not z |
False |
Üyelik (membership) operatörleri
Üyelik operatörleri ile bir değer ya da değişkenin bir liste(list), küme(set) gibi nesnelerde var olup olmadığını test etmek için kullanılır. x=[1,2,3] listesini kullanarak üyelik operatörlerini örneklendirelim.
| Operatör | Açıklama | Örnek-1 | Sonuç-1 | Örnek-2 | Sonuç-2 |
|---|---|---|---|---|---|
in |
Belirtilen değer dizi içerisinde varsa True üretir | 1 in x |
True |
5 in x |
False |
not in |
Belirtilen değer dizi içerisinde yoksa True üretir | 1 not in x |
False |
5 not in x |
True |
Bit (bitwise) operatörleri
Bitwise operatörler sayıların ikili(binary) formatları üzerinden işlem yapar. x=10 (1010) ve y=13 (1101) değişkenlerini kullanarak bitwise operatörleri örneklendirelim.
| Operatör | Açıklama | Örnek | Sonuç |
|---|---|---|---|
& |
Bitwise AND | x & y |
8 (1000) |
| |
Bitwise OR | x | y |
15 (1111) |
^ |
Bitwise XOR | x ^ y |
7 (0111) |
~ |
Bitwise NOT | ~x |
-11 (-1011) |
<< |
Bit shift left | x << 1 |
20 (10100) |
>> |
Bit shift right | x >> 1 |
5 (0101) |
